Günümüzde işletmelerin sürdürülebilirlik sahasında başarılar elde etmesi en az finansal kazançları kadar önemli hale gelmiştir. İşletmeler, çalışanların güvenliği ve sağlığı, çevresel etkileri ve toplumla olan ilişkileri gibi faktörleri dikkate alarak kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerine odaklanmaktadır. Bu bağlamda, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kültürünün oluşturulması, işletmelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında kritik bir rol oynamaktadır. İSG kültürü, bir işletme içinde her seviyedeki çalışanların güvenlik ve sağlık bilincine sahip olması demektir.
Bunun için faaliyet alanı veya büyüklüğü fark etmeksizin her işletmenin şu konularda adımlar atması gerekmektedir.
Liderlik: İşletmenin üst yönetimi, İSG kültürünün oluşturulmasında liderlik rolü üstlenmelidir. Liderler, İSG konusunda taahhütlerini göstermeli, politikalar ve hedefler belirlemeli ve çalışanlara örnek olmalıdır. Liderlik, İSG’nin işletme değerlerine entegre edilmesi ve tüm çalışanlara yayılması için çok önemlidir. Günümüzde geçerli olan uluslararası iş sağlığı ve güvenliği standartlarında da üst yönetimin bu konuda tüm işletmeye liderlik yapması gerektiği vurgulanmaktadır.
Eğitim ve Farkındalık: İşletmeler, çalışanların İSG konularında bilinçlenmelerini sağlamak için eğitim programları düzenlemelidir. İSG eğitimleri ve atölye çalışmaları çalışanların hem kendi yaptıkları işlerle hem de işletmedeki diğer süreçlerle ilgili İSG risklerini anlamalarını, güvenli çalışma yöntemlerini öğrenmelerini ve İSG politikalarını benimsemelerini sağlamaktadır. Bu konuda kurumun tamamına yayılan bir farkındalık oluşturulması, çalışanların İSG konularına duyarlı olmalarına, riskleri önceden fark etmelerine ve gerekli aksiyonları almalarına katkıda bulunmaktadır.
İletişim ve Katılım: İSG kültürünün oluşturulmasında kurum içi iletişim ve çalışanların İSG süreçlerine katılımı büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, işletmeler çalışanlarla düzenli iletişim kurmalı, İSG politikalarını ve prosedürlerini açıklamalı ve çalışanların görüşlerini dinlemelidir. Çalışanlar, İSG süreçlerine katılım sağlayarak sorunları tanımlama, iyileştirme fikirleri sunma ve güvenli çalışma ortamının oluşturulmasına katkıda bulunma fırsatına sahip olmalıdır. Böylelikle, etkili İSG politikaları oluşturulabilir ve çalışan motivasyonu artar.
Sürekli İyileştirme: Sürekli iyileştirme yaklaşımı tüm yönetim sistemlerinde olduğu gibi iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yürütülen yönetim süreçlerinin de önemli bir parçasıdır. İSG kültürünün sürdürülebilmesi için her işletme sürekli iyileştirme süreci uygulamalıdır. İşletmeler, olayları analiz ederek nedenlerini belirlemeli, risk değerlendirmeleri yapmalı ve önleyici faaliyetler geliştirmelidir. Sürekli iyileştirme, işletmenin İSG performansını artırmak ve güvenlik kültürünü sürekli olarak güçlendirmek için son derece önemlidir.
İSG kültürü ile kurumsal sürdürülebilirlik süreçleri birbirini tamamlayan özünde birbirini tamamlayan konulardır. İSG kültürünün oluşturulması, işletmelerin kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında önemli bir adım teşkil eder. Bu konuyu kurumsal sürdürülebilirlik bağlamında şöyle analiz edebiliriz:
Çevresel Sürdürülebilirlik: İşletmeler, çevresel etkilerini azaltmak ve kaynakları daha verimli bir şekilde kullanmak için çeşitli uygulamaları hayata geçirebilir. Sürdürülebilir enerji kullanımı, atık yönetimi, su tasarrufu, çevre dostu üretim süreçleri gibi önlemler çevresel sürdürülebilirliği destekleyen çalışmalardır. Bu bağlamda, İSG kültürünün bir parçası olarak çalışanlara çevresel sorumluluklarının farkında olmaları ve çevreye duyarlılık konularında eğitimler verilmesi çevresel sürdürülebilirlik politikalarının desteklenmesi açısından önemlidir.
Sosyal Sorumluluk: İşletmeler, toplumla olan ilişkilerini ve sosyal sorumluluklarını göz önünde bulundurarak kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşabilir. Adil çalışma koşullarının sağlanması, yerel toplumların desteklenmesi, sosyal projelere katılım gibi adımlar sosyal sürdürülebilirliği desteklemektedir. İşletmelerde herkesin benimsediği ve yaptıkları çalışmalarla desteklediği güçlü bir İSG kültürü, çalışanların sağlığı ve güvenliği konusunda sorumluluklarını yerine getirmesi ve toplumun refahına katkıda bulunmasıyla sosyal sürdürülebilirlik hedeflerinin yerine getirilmesinde etkili olmaktadır.
Ekonomik Sürdürülebilirlik: İşletmelerin ekonomik olarak sürdürülebilir olması, uzun vadeli başarılarının temelidir. Bir kurumda İSG kültürü üst yönetimden başlayarak herkes tarafından benimsenmiş ise o kurum, üretkenliğini artırmak ve maliyetleri azaltmak için doğru önlemleri alabilir ve doğru stratejiler geliştirebilir. İş kazalarının ve hastalıkların önlenmesi, iş sürekliliğinin sağlanması, çalışan motivasyonunun artırılması gibi İSG önlemleri kurumların ekonomik anlamda da sürdürülebilir olmasına destek olur. Ayrıca, İSG kültürüne yatırım yapmak işletmeye kurumsal itibar ve rekabet avantajı sağlayabilir; bu da uzun vade de işletmenin mali yapısının güçlendirilmesine katkıda bulunur.
