Küresel piyasalarda Haziran ayını oldukça yoğun bir veri takvimi ile tamamladık. Ay içerisinde merkez bankalarının para politikası kararları açıklandı. Ayın ilk haftası ile ABD’nin, borçlarının ödenememesi yani temerrüt riski ortadan kalkmış, ekonomik bir çalkantı önlenmiş oldu. 2 Haziran’da ABD’de açıklanan tarım dışı istihdam Mayıs’da 339 bin artış gösterdi. Beklenti 180 bin artması yönündeydi.
Enflasyon göstergeleri açısından kritik önemdeki ortalama saatlik kazançlar tarafında ise aylıkta azalış, yıllıkta beklenti dahilinde gerçekleşti. ABD’de resesyon endişeleri sürerken istihdam piyasasının güçlü olması ABD Merkez Bankası’nın faizde sıkı para politikası için önem taşıyor. Ay içerisinde açıklanan ABD TÜFE verisi aylık bazda %0,1 olan bir önceki veri ve %0,2 olan piyasa beklentisinin altında açıklandı. Yıllık bazda TÜFE verisi ise %4,9 olan bir önceki veriden ayrışarak %4 olarak açıklandı. Beklenti %4,1 gelmesi yönündeydi. Çekirdek enflasyon ise aylık bazda tahminlere paralel olarak yüzde 0,4 arttı. Veriler çekirdek enflasyonda piyasa beklentisi doğrultusunda gelirken manşet veride ılımlı bir geri çekilme yaşandığı görüldü. Mayıs ayında enerji fiyatları önceki aya göre, yüzde 3,6 düşerken, gıda fiyatları yüzde 0,2 yükseldi. 12 aylık dönemde enerji fiyatları yüzde 11,7 azalırken, gıda fiyatlarında artış yüzde 6,7 oldu.
ABD’de üretici fiyat endeksi (ÜFE) Mayıs’ta aylık bazda tahminlerden fazla düşerek arz yönlü enflasyonun gevşemekte olduğu sinyali verdi. Mayıs’ta aylık bazda yüzde 0,3 azaldı. Aylık ÜFE böylece son 4 ayın 3’ünde geriledi. Yıllık bazda ise ÜFE yüzde 1,1 arttı, bu 2020’den beri en düşük artış olarak kayda geçti. Önceki ay artış yüzde 2,3’tü. Ayın ikinci haftasında ABD Merkez Bankası politika faizini beklentiler dahilinde sabit bıraktı. Fed, ekonomi ve enflasyonun daha fazla soğumaması halinde faizleri gelecek ay artırma eğiliminde olduklarını da vurguladı.
FOMC üyelerinin çoğu bu yılın geri kalan bölümünde faizin iki kez 25’er baz puan artırılabileceğine işaret ettiler. Bunun yanı sıra FOMC üyeleri büyüme ve enflasyon projeksiyonlarını da yukarı yönlü revize ettiler. Fed Başkanı Jerome Powell’ın faiz kararı sonrası yaptığı açıklamalar şu şekilde: “Yüzde 2 enflasyon hedefine güçlü şekilde bağlıyız. Yaptığımız sıkılaştırmanın tam etkileri henüz hissedilmedi. Neredeyse tüm politika yapıcılar bu yıl biraz daha faz artırımı yapmanın uygun olacağını görüyorlar.
Euro Bölgesi’nde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mayısta aylık bazda değişmezken, yıllık bazda yüzde 6,1 artış gösterdi. Enflasyonun ana bileşenlerine bakıldığında, en yüksek yıllık enflasyon yüzde 12,5 ile gıda, alkol ve tütün ürünlerinde gerçekleşti. Gıdayı, yüzde 5,8 ile enerji dışı sanayi ürünleri ve yüzde 5 ile hizmetler izlerken, enerji ürünleri yüzde 1,7 geriledi. Üretici Fiyat Endeksi ise (ÜFE), nisanda yıllık bazda yüzde 1 yükseldi. Aylık bazda ise yüzde 3,2 düşüş gösterdi. Piyasa beklentisi Euro Bölgesi’nde ÜFE’nin aylık yüzde 3,1 düşeceği, yıllık bazda ise yüzde 5,9 artacağı yönündeydi. 15 Haziran’da gerçekleşen Avrupa Merkez Bankası faiz kararı toplantısında faizi bir kez daha artırdı. Son 8 toplantıdır faiz artırımına giden ECB, 25 baz puanlık artırım ile birlikte mevduat faizini son 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 3,50’ye çıkarmış oldu. ECB açıklamasında, “Yönetim Konseyi’nin gelecekteki kararları, faiz oranlarının yüzde 2 enflasyon hedefine zamanında dönülmesini başarmak için yeterince sınırlayıcı seviyelere getirilmesini sağlayacak” dedi.
Asya tarafında Çin’de tüketici fiyat endeksi, Mayıs ayında bir önceki aya göre %0,2 düştü. Bu düşüş Nisan ayındaki aylık %0,1’lik düşüşü takip etti. Enflasyon verisi ülkede ekonomik toparlanmanın yavaşladığına dair verilerin ardından geldi. Mayıs ayı için açıklanan zayıf imalat faaliyet göstergeleri bu yılın başlarında COVID-19 kısıtlamaları kaldırılmasına rağmen Çin’deki sektörlerin zorlandığını gösterdi. Çin Merkez Bankası (PBoC) 1 yıllık faiz oranını 10 baz puan indirerek yüzde 2,75’ten yüzde 2,65’e çekti. Bankanın kararı, mayıs ayındaki ekonomik aktivite, dış ticaretteki düşüş ve zayıf enflasyon verilerinin ardından geldi.
İngiltere’de Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey açıklanan verilerin iş gücü piyasasının “çok sıkı” olduğunu gösterdiğini ve bunun enflasyonun BoE’nin umduğundan daha yavaş düşmesine katkı yaptığını söyledi. Bailey, “Hala enflasyon oranının aşağı geleceğini düşünüyoruz, ancak bu beklediğimizden daha uzun sürecek” diye konuştu.
İç tarafta ise siyasi belirsizliğin sona ermesi ile yeni ekonomi yönetimi belirlenmiş oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek olurken, yapılan atamalar ile birlikte Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkanı Hafize Gaye Erkan, BDDK başkanı ise eski TCMB başkanı Şahap Kavcıoğlu oldu. Mehmet Şimşek’in ekonomi yönetiminin başına geçmesiyle rasyonel politikalara dönüş sinyali piyasalar tarafından olumlu karşılandı. Şimşek yaptığı açıklamasında “Yerel ve uluslararası zorluklar arasında yol alırken, öngörülebilirliği artırmak için kurallara dayalı politika oluşturma taahhüdümüzü teyit ediyoruz. Kısa yollar veya hızlı düzeltmeler olmasa da, deneyimimizin, bilgimizin ve özverimizin önümüzdeki potansiyel engellerin üstesinden gelmemize yardımcı olacağından emin olabilirsiniz. Acil önceliğimiz, ekibimizi güçlendirmek ve güvenilir bir program tasarlamaktır” ifadelerini kullandı.
Haziran ayında gerçekleşen yoğun para politikası toplantılarının ardından Temmuz ayı da oyun kurucu merkez bankalarının para politikalarının gerçekleşeceği bir ay olacak. 26 Temmuz’da FED, 27 Temmuz’da ECB, 28 Temmuz’da BOJ ve 20 Temmuz’da TCMB para politikası kararlarını açıklayacak.
