Av. Ahmet Kadir ALPARSLAN
İŞVERENİN HAKLI NEDENE FESHİNDE İŞTEN ÇIKIŞ KODU DEĞİŞİKLİĞİ!
4857 Sayılı İş Kanunu uyarınca akdedilen iş sözleşmeleri ile Türk Borçlar Kanunu kapsamında akdedilen hizmet sözleşmelerinin sona erme hallerinden biri de fesihtir. Feshin kanunlarda düzenlenmiş birçok türü bulunmakta ve bunun yanında feshin türüne, haklılığına ve geçerliliğine göre feshe birçok sonuç bağlanmaktadır.
Feshe ve fesih neticesinde işçi ve işverenin hak ve yükümlülüklerini belirlemeye ilişkin olarak, işçinin SGK’na işten çıkışı bildirilirken, kanunlarda düzenlenmiş fesih sebeplerinin her biri için bir kod belirlenmiştir. İşten çıkış kodu olarak isimlendirilen bu kodlar ile birlikte SGK kayıtlarında iş sözleşmesinin fesih sebebi tespit edilerek işçinin kıdem ve ihbar tazminatlarına ve işsizlik maaşına hak kazanıp kazanamayacağının tespiti de yapılabilmektedir.
İşverenin İş Akdini Haklı Nedenle Derhal Feshi
İş Kanunu kapsamında işverenin işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı bulunmaktadır.
Bu haklı fesih sebepleri İş Kanunu 25. Maddesinde düzenlenmiş olup her bir fıkra hükmü için ayrı bir kod belirlenmiştir. Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış sebebiyle fesih hükmü olan 2. Fıkra ise “29 Kod” olarak bilinmektedir. Ancak kapsamlı bir hüküm olan ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık uygulamada birçok belirsizliğe yol açmakta ve soyut kalmaktadır.
08 Nisan 2021 tarihinde, işten çıkış kodlarına getirilen güncelleme ile, 08 Nisan 2021 tarihinden önce 41 adet olarak belirlenmiş olan işten ayrılış sebepleri, 2021/9 Sayılı Genelge ile 50 adet olacak şekilde düzenlenmiştir. Bahse konu Genelge’nin yayımlanması akabinde, 22.02.2013 tarihli ve 2013/11 Sayılı Genelge’nin birinci kısım altıncı bölümünde yer alan “2.1- İşten ayrılış nedeni” alt başlıklı işten ayrılış nedenleri tablosundaki “işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” halini düzenleyen 29 numaralı kod işten çıkış kodları tablosundan çıkartılmış ve “41” numaralı koddan sonra gelmek üzere ilgili numaralar eklenerek, gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
Yeni eklenen kodlar ise şu şekilde belirlenmiştir;
- “Kod 42”-“4857 sayılı İK 25-II-a “İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.”
- “Kod 43”-“485 sayılı İK 25-II-b “İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.”
- “Kod 44”-“4857 sayılı İK 25-II-c “İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.”
- “Kod 45”-“4857 sayılı İK 25-II-d “İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.”
- “Kod 46”-“4857 sayılı İK 25-II-e “İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.”
- “Kod 47”-“4857 sayılı İK 25-II-f “İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.”
- “Kod 48”-“4857 sayılı İK 25-II-g “İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.”
- “Kod 49”-“4857 sayılı İK 25-II-h “İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.”
- “Kod 50”-“4857 sayılı İK 25-II-ı “İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.”
