Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63’üncü maddesine göre, haftalık çalışma en çok 45 saat olarak belirlenmiş durumda. Aksi bir durum yoksa bu süre haftanın çalışılan günlerine eşit olarak bölünerek uygulanıyor. Ancak işçi ile işverenin anlaşması ile bu süre, haftanın çalışılan günlerine günde 11 saati geçmemek şartıyla farklı şekilde dağıtılabiliyor. Burası bize haftada dört günün kapısını aralıyor.
Kanunda belirtildiği şekliyle özel sektör şirketlerinin büyük bölümü işçilerini haftada 45 saat çalıştırıyor. 657 sayılı Kanun kapsamında memurların haftalık çalışma süresi ise 40 saat ve haftada 5 gün çalışıyorlar.
Şirketler hazır mı?
Şirketler bu modeli nasıl uygulayacaklarını henüz çözmüş değiller. Yapılan denemeler işverenleri takip etmeye ikna edecek mi bilmiyoruz. Ancak haftada dört gün çalışmanın standart bir model haline gelmesiyle verimliliklerin bir kısmının kaybolacağına dair endişeleri olan şirketler var. Dört günlük çalışma haftası dünya çapında yavaş ama emin adımlarla ilgi görüyor olsa da hükümetlerin bu fikri kesin olarak benimseyip benimsemeyeceği henüz belli değil.
Nasıl uygulanmalı?
Şirketler önce ayda bir haftada dört gün çalışmayı test edebilirler. Tüm personelin aynı gün izinli olduğu veya dönüşümlü çalışma programının olduğu uygulamaları devreye alarak sonuçları izleyebilirler. Bu modele geçecek şirketler özellikle zaman ve görev yönetimi, önceliklendirme ile sözlü ve yazılı iletişim becerilerini geliştirmeliler.
Her sektöre ve çalışana uygun mu?
Bazı sektörler, örneğin acil servisler ve toplu taşıma, haftada yedi gün çalışmayı gerektirdiğinden haftada dört gün çalışma tüm sektörlere uygun olmayacaktır. Bazı çalışanlar beş günlük bir hafta yapısını tercih ettiğinden tüm çalışanlar için de uygun olmayacaktır. Bu da bir planlama zorluğunu beraberinde getirecektir.
Daha az mı çalışılacak?
Dört günlük çalışma haftasında mevcut çalışma saatlerinin daha az güne sıkıştırılmasından bahsedilmektedir. Haftada dört gün çalışmak, daha az iş gününe sahip olmak anlamına gelse de bu iş günlerinde daha az çalışılacağını garanti etmez.
Tüm çalışanları dahil etmeli mi?
Şirketler personelin tamamını haftada dört gün çalıştırmak zorunda değiller; çalışan isteklerine ve işletmenin ihtiyaçlarına göre buna karar verebilirler.
İzin günü Pazartesi ya da Cuma olmak zorunda mı?
Çalışanların üç günlük bir hafta sonu geçirmesi için fazladan izin gününün Pazartesi veya Cuma olması gerekmez. Pazartesi ve Cuma günleri, üç günlük tatili kolaylaştırdığından bazı durumlarda rehavete yol açabilir. İzin günleri, iş ihtiyaçlarına ve çalışanların tercihlerine göre haftanın herhangi bir günü üzerinden belirlenebilir.
Ücretlerde kesinti olur mu?
Ücretten ödün vermeden daha kısa çalışma günlerine sahip olma konusundaki genel tutum hala belirsiz. Genel eğilim, çalışılan saat veya gün sayısına bakılmaksızın aynı miktarda ödeme yapılması, yan haklar ve sosyal yardımların kesintisiz devam etmesi yönünde.
Şirketler, dört günlük çalışma haftasının nasıl çalıştığını görmek için birkaç ay geçici olarak uygulamayı deneyebilir, kademeli geçişi düşünebilir, sonuçlara bakarak devam edip etmeyeceklerine karar verebilirler.
Sevgi ve ışığın birlikteliği sizlerle olsun…
