Türkiye’nin 2023 hedefleri kapsamında Afyon için de yüksek hedefler koyup gerçekleştirmeye çalıştıklarını ifade eden Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Serteser, şu anda 2023’ten önceki en büyük hedeflerinin süper lig denen ve 1 milyar doların üstünde ihracat yapan iller arasına girmek olduğunu vurguladı.
Mermerin Başkentidir Afyonkarahisar. Dört yüzden fazla mermer işletmesine sahip Afyonkarahisar, mermer sektörü yanında et ve et ürünleri sektörü ve son yıllarda 100 milyon dolar ihracat rakamını aşan yumurta sektörüyle de sanayisini çeşitlendirmeye çalışıyor. Afyonkarahisar’ın termal turizmde de önemli bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Serteser ile Afyonkarahisar’ın sanayileşme hamlelerini konuştuk.
Afyonkarahisar’ın sanayileşme sürecinde bugün geldiği noktayı nasıl yorumlayabilirsiniz?
Afyonkarahisar, aslında birçok sektörde önemli noktada yer alan bir şehrimiz. Bunların içinde mermer sanayisi Afyonkarahisar’ı taşıyan lokomotif bir sektördür. Bu sektörün ihtiyacı olan mermer makinelerinin üretimi de önemli bir sektör haline geldi Afyonkarahisar’da.. Onun yanında gıda sektörü çok önemli yer almaktadır. Yıllardır İstanbul’un önemli miktardaki et ve et ürünleri ihtiyacını karşılayan bir şehiriz. Son 10 yılda da gıda sektöründe yumurta kalemi bilhassa ihracatta neredeyse mermer sektörüne yaklaşan bir performans sergiliyor. Geçen sene 110 milyon dolarlık ihracat ile Türkiye’de ilk sıradayız. 7-8 senede hangi sektörde ihracatta bu kadar sıçrama oldu. Bu sene 11 aylık sürede 113 milyon doları yakaladık ki bu daha yükselecek. Biz sanayide ve hizmet sektöründe çok iddialıyız. Türkiye’de termalin başkentiyiz diye gururla söylüyoruz. Türkiye termal sular bakımından hakikaten zengin. Avrupa’da ilk sırada Türkiye yer alıyor. Afyonkarahisar da bunu en iyi kullanan şehir.. Şu anda şehrimizin merkez nüfusu 200 bin civarında. İl olarak 700-800 bin nüfusu var. Zaten 30 büyükşehrimiz var. Biz nüfus olarak 31. sıradayız. Türkiye’de 5 yıldızlı otel bulunan şehirler arasında 8. sıradayız. Termal yatak kapasitesinde 1. sıradayız.
Pekiyi termal kaynakların merkezi ısıtma şeklinde bir şebeke haline dönüştürülmesi gibi bir çalışma var mı?
Var zaten. Yaklaşık 15 bin konut ısıtılıyor. Kamu iştiraki olan Afjet A.Ş. adı altında ısıtılıyor bunlar. Şu anda 15 bin konutun ısıtılmasının yanında 14 km bir hat yapıldı. Böylece tüm 5 yıldızlı otellerimizin termal kullanma sularını tek elden veriyoruz. Bu, suların çok rantabl kullanılmasını sağlıyor. Çünkü bu bir doğal kaynak; zerresinin dahi çok önemi var. Ve kullanılan ısıtma sularının en güzel tarafı, yüzde 95’inin doğaya tekrar döndürülmesidir. Çok hassas sistemlerle yeraltı suları kontrol ediliyor. Hatta bizim 2. bir havzamız olan Gazlıgöl’de devremülkler var. Orada da Afjet doğal suyu en rantabl şekilde kullanacak.
Sadece mermer çıkartmak değil, katma değer yaratma adına mermerin işlenmesi çok önemli. Bu noktada Afyonkarahisar başı çekiyor diyebilir miyiz?
Bu çok tartışılan bir konu.. Aslında her iki yönde de görüşler fazlaca var. Buna ocakçılar yönünden baktığımız zaman son 5 senede ciddi bir mermer blok üretimi meydana geldi ve bunların büyük bir kısmı Asya’ya ihraç edildi. Özellikle de Çin’e… Aslında hiç blok satmayıp da hepsini işleme gücümüz zaten yok. İşlesek dahi Çin’de işçilik o kadar ucuz ki rekabet etme şansımız yok. Zaten Çin bu malı buradan almazsa başka bir yerden alacak. Dünyada proje almadan mermeri işleyerek satmak Çin’e rağmen çok zor.. Dubai’de, Londra’da, Pekin’de, Rusya’da önemli projeleri mermeri ve işçiliği ile birlikte alırsak çözüm olur. Biz bunu tartışalım. Yoksa blok satana da satma, işle demek haksızlık olur. İşlese de karşılığını alamıyor zaten. O yüzden şu anda blok halinde satmak daha mantıklı, ülke için de daha mantıklı. Dolayısıyla biz marka oluşturmaya gayret etmeliyiz. Marka firmaların ciddi proje departmanları, ihracat departmanları olmalı ki dünyadaki projeleri alsınlar. O zaman hem mermeri işleyerek satarak katma değer elde ediyorsun hem de işçilikten bir para kazanıyorsun. Yani dünyadaki bu piyasaya hakim olmaya çalışmamız lazım.
Şu anda Afyonkarahisar mermeri dünya çapında hangi noktada duruyor?
Afyonkarahisar mermeri, Afyonkarahisar Beyazı ve Afyonkarahisar Şekeri olarak 1 numara. Ama Afyonkarahisar’daki birçok firma sadece Afyonkarahisar Mermerini işlemiyor artık. Afyonkarahisar bir üretim merkezi haline geldiği için yakın yerlerden gelen tüm mermerleri işliyor. Türkiye’de hem renk olarak hem de cins olarak çok fazla çeşit var. Aslında mermer ihracatında hak ettiğimiz yerde değiliz. Ancak biz blok satana kızacağımız yerde, blok işleyenin maliyetlerini aşağıya çekelim. Eğer böyle işlerse dünyada rekabet edebilir. Demek ki bloğu çıkarıp işleyeni sübvanse edecek bazı şeyler yapmamız lazım. Bunun dışında biz projelerde dünyada hakim olacak şirketler çıkarmalıyız. Bu çok ortaklı şirketler olabilir ki benim Afyonlu Mermercilerle ilgili böyle bir projem var. Yumurtada olduğu gibi çok ortaklı bir yapı olacak. Bu şirket üretim yapmayacak. Kuvvetli bir ihracat departmanı, kuvvetli bir tasarım ekibi olacak. Dahası dünyadaki projelere hakim olmak için de dünyadaki önemli mimarlarla güzel bir iletişim kurulacak.
Burada devlet nerede olmalı sizce?
Türkiye’de illeri sıralayın; ihracatın ithalatı karşılama oranına göre, bakın hangi illerde açık veriyoruz? Mesela Afyonkarahisar’da biz ihracat fazlası veren bir iliz. Yani cari açığa artı yönde katkı sağlayan bir özelliğimiz var. Biz 1 dolarlık ithalata karşı 6 dolarlık ihracat yapıyoruz. Çünkü biz gıda ve mermer sektöründe ağırlıklı ihracat yapıyoruz. İşte devletin bu envanteri çıkarıp ithal girdisi az olan yerlerde o sektörü canlandırması faydalı olur. Mesela; maden böyle bir sektör, mermercilik böyle bir sektör…
Afyonkarahisar’da üniversite-sanayi işbirliği ne düzeyde?
Üniversitemiz son dönemde bu işe önem veriyor. Biz de Teknoloji Geliştirme Merkezi’ni (TEKMER) KOSGEB, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi ve Ticaret ve Sanayi Odası işbirliğiyle kurduk. Burada desteği KOSGEB veriyor ama projeler TEKMER’e geliyor, bir kurul tarafından seçiliyor. Yeni AR-GE çalışmaları ülkemize çok büyük katkı sağlayacak nitelikte. Teknoloji Merkezi ile yaklaşık 10 projeye destek verdik. Yine üniversitemizle ve Uşak ili ile birlikte, merkezi burada olmak üzere bir Teknokent kurma çalışmamız var. Oda olarak biz, üniversite ve AR-GE’ye önem veren bazı özel şirketler katılabiliyor. Çalışmalarımız son aşamaya geldi. Dolayısıyla bundan sonraki dönemde üniversite ile çok iş yapacağımızı düşünüyoruz. Zaten biz bu binayı yaparken üniversite-sanayi işbirliği için bir odamızı da üniversiteye ayırmıştık. Onlar da bize bir oda tahsis ettiler. Dolayısıyla biz Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi ile sıcak ilişki içindeyiz. Zaten belli kurumlar düzgün işbirliği içerisine olmazlarsa o ilin gelişmesi ya çok zor ya da çok yavaş olur. Biz Afyonkarahisar’a yatırım çekerken, bu kurumların hepsiyle işimiz oluyor. Yatırımcının önünü açmak çok önemli.. Organize sanayi bölgemizi büyütme çalışmalarımız var. Bunun yanında Emirdağ, Sandıklı, Bolvadin, Şuhut gibi ilçelerimizde de organize sanayi bölgeleri var. Bu konuda da yatırımcının her zaman yanında olacak bir kadroya sahibiz.
Malum hükümetimizin koyduğu 2023 hedefi var. Afyonkarahisar’ın bu çerçevede hedefleri üzerine neler söylemek istersiniz?
2015 ve 2023 ile ilgili yüksek hedefler koyup gerçekleştirmek için çalışıyoruz. Ama bizim şu anda 2023’ten önceki en büyük hedefimiz, özellikle de benim ilk hedefim süper lig dediğimiz 1 milyar doların üstünde ihracat yapan iller arasına girmektir. Geçen yıl bunların sayısı 18 taneydi, biz de geçen sene 26. Sıradaydık. Sayın Ekonomi Bakanımızla da, buradaki işadamlarımızla da, ihracatçılarımızla da hep bu konuları konuşuyoruz. İlk önce 1 milyar doları bir tutturalım istiyoruz. Daha büyük hedefler için de birkaç sektöre daha Afyonkarahisar adım atsın istiyoruz. Mesela bir savunma sanayi sektörü olabilir. Bunun için çalışıyoruz. Eğer bunlar olursa 2023 hedefinde sürpriz rakamlar olabilir ama şu anki öncelikli hedefimiz 1. Lige çıkmaktır. Bu da hiç zor gibi görünmüyor.
